Кыргыз Республикасынын Транспорт жана коммуникациялар министри Т.Текебаевдин Түркмөнстанга болгон жумушчу сапарынын алкагында автотранспорт менен жүк ташуу боюнча эки тараптуу кызматташуу маселелери талкууланды.

2022-жылдын 1-3-декабрында Кыргыз Республикасынын Транспорт жана коммуникациялар министри Т.Текебаевдин Түркмөнстанга жумушчу сапары болду. Түркмөнстандын мамлекеттик транспорттук түзүмдөрүнүн өкүлдөрү менен болгон эки тараптуу жолугушууларда автомобиль транспорту менен жүк ташуу жаатында эки тараптуу кызматташуу маселелери талкууланды. 2022-жылдын 1-декабрында Түркмөнбашы портунда Кыргыз Республикасынын Транспорт жана коммуникациялар министри Т.Текебаев менен “Түркмөндеңиздеряолдары” агенттигинин төрагасы Аннадурды Косаев менен эки тараптуу жолугушуусу болуп өттү. Анын жүрүшүндө тараптар транспорт чөйрөсүндөгү эки тараптуу кыргыз-түркмөн кызматташтыгынын актуалдуу маселелерин талкуулашты, автотранспорттук жүк ташуулардын санын, анын ичинде жүктөрдү жана транспорттук коридорлорду жеткирүүнүн жаңы логистикалык чынжырларын түзүү аркылуу көбөйтүү боюнча иштерди күчөтүү ниетин белгилешти. Кыргыз тарап биздин өлкөлөрдүн ортосундагы эң активдүү өз ара аракеттенүү автомобиль транспорту тармагында жүргүзүлүп жатканын баса белгиледи. Жолугушууда «Кыргыз Республикасы – Өзбекстан Республикасы – Түркмөнстан (Түркмөнбашы порту) – Россия Федерациясы (Астрахань порту) альтернативдик мультимодалдык каттамын ишке киргизүүнүн маанилүүлүгү белгиленди. Түркмөн тарап бул каттам боюнча транзиттик жүк үчүн порттук кызмат көрсөтүүлөр үчүн жеңилдетилген тарифтерди карап чыгууга даяр экенин билдирди. Учурда 4 причал тартылган, анын ичинен 3 причал автомобиль транспорту үчүн, 1 айлампа темир жол транспорту үчүн. Ошондой эле азыркы учурда Азербайжандын «Баку» портуна жүктөрдү ташуу үчүн пайдаланылуучу 2 паром бар жана бул паромдор «Кыргыз Республикасы – Өзбекстан Республикасы – Түркмөнстан (Түркмөнбашы порту) – Россия Федерациясы () альтернативдик мультимодалдык маршруту үчүн берилбейт ( Астрахань порту). Жыйында кыргыз тарап орус тарап бул коридор үчүн паромдорду берүүгө даяр экенин билдирди. Мындай жыйынтыкка Кыргыз Республикасынын Транспорт жана коммуникациялар министри Т.К.Текебаевдин Россия Федерациясынын Мамлекеттик катчысы – Транспорт министринин орун басары Д.С. Зверев, 2022-жылдын 16-сентябрында Москвада болгон. Адегенде «Түркмөнбашы» портунан «Астрахань» портуна чейин күн сайын 50-60 автомашинаны ташып келүү пландаштырылууда. Экинчи этап схема боюнча: «Түркмөнбашы» портуна жеткирүү — жарым чиркегичтерди паромго жүктөө, тракторсуз — «Астрахань» портуна жеткирүү — жарым чиркегичтерди кайра жүктөө — жүктөрдү жеткирүү. ошол эле схема боюнча көздөгөн жана кайра. Үчүнчү этап — контейнердик ташуу, анын жүрүшүндө Орусия тарап Махачкала портун сунуштайт. Түркмөн тарап кыргыз тарап паромду жалдап, анын жүктөрүн ташыса болорун жарыялады. Ошондой эле кургак жүк ташуучуларды «поддондордогу» жана «чоң каптардагы» жүктөрдү колдонууга болот жана бул үчүн кирүүчү жолдор жана транспорт каражаттарынан түшүрүү (жүк түшүрүү убактысы 10-15 мүнөт) жана андан ары кургак жүк ташуучу кемелерге жүктөө үчүн жерлер бар. Ошондой эле Кыргызстандын автотранспортчулары колдоно ала турган, жарактуулук мөөнөтү 3 жылга чейинки бажы транзиттик товарларын сактоочу кампалар бар. Ошондой эле Кыргызстандын жүк ташуучулары жүктөрдү Өзбекстан-Түркмөнстан чек арасына чейин автотранспорт аркылуу ташып, темир жол аркылуу контейнерлерге кайра жүктөп, Түркмебашы портуна жеткирип, темир жол транспортунан кайра жүктөө үчүн бардык шарттар бар экендиги айтылды. 2022-жылдын 2-декабрында Түркмөнстандын Ашхабад шаарында Кыргыз Республикасынын Транспорт жана коммуникациялар министри Т.Текебаев менен Түркмөнстандын Министрлер Кабинетине караштуу Транспорт жана коммуникациялар агенттигинин башкы директору М.Чакиевдин жолугушуусу болуп өттү. .Анда төмөнкү күн тартибинде турган маселелер каралды: 1. Кыргызстан менен Түркмөнстандын ортосундагы транспортту өнүктүрүүнүн жалпы абалына баа берүү жөнүндө; 2. Кыргызстан — Өзбекстан — Түркмөнстан (Түркмөнбашы порту) — (Астрахань порту, Махачкала) Россия каттамы боюнча жүк ташууларды ишке ашыруу жөнүндө: – Кыргызстан, Түркмөнстан, Өзбекстан жана Россиянын ортосунда Түркмөнстан порту аркылуу Россиянын портторуна чейин Россияга каттамды пайдалануу боюнча Меморандум түзүү мүмкүнчүлүгү; – Түркмөнстандын аймагы аркылуу өтүүдө алымсыз автомобиль транзитинде; — Паромдорду пайдалануу женунде. Түркмөнбашы эл аралык деңиз портунун ишмердүүлүгү менен таанышуу. — транзиттик жана эки тараптуу жүк ташуулардын уруксатсыз системасын киргизүү, ошондой эле кыргызстандык жүк ташуучулар үчүн түркмөн визаларына байланышкан маселени чечүү. Биринчи маселе боюнча, бул жолугушууда тараптар транспорт тармагындагы эки тараптуу кыргыз-түркмөн кызматташтыгынын актуалдуу маселелерин талкуулашты. Автомобиль транспорту тармагында 2022-жылга 1000 эки тараптуу уруксат бланктары жана 500 уруксат бланктары 3 өлкөгө/үч өлкөгө келип түшкөн, бирок Түркмөнстандын аймагына кирүүгө жана транзитке убактылуу тыюу салынгандыктан, бардык чет өлкөлүк ташуучулар, анын ичинде кыргызстандыктар үчүн, формалардын уруксаттары 2022-жылдын июнуна чейин ишке ашырылган эмес.